Voltooid Deelwoord

 De regel van 't kofschip kan worden gebruikt als er twijfel is over bijvoorbeeld 'Zij kruisten/kruisden de degens' en 'Zij hebben de degens gekruist/gekruisd.' Deze regel heeft dus betrekking op de spelling van de verleden tijd en die van het voltooid deelwoord.

In de verleden tijd 'Zij kruisten de degens' is de t juist, omdat in het hele werkwoord een s staat (kruisen). De stam (het hele werkwoord min de uitgang -en) van kruisen is kruis, en niet kruiz. De s is een stemloze medeklinker; dat wil zeggen dat je in je keel niets voelt trillen als je hem uitspreekt. In de verleden tijd kruisten is daarom de eveneens stemloze t juist. In het voltooid deelwoord gekruist komt die t ook terug: 'Zij hebben de degens gekruist.'

De vervoegingsregels voor de verleden tijd houden dus rekening met de laatste medeklinker voor de slot-en in het werkwoord, oftewel de medeklinker waar de stam op eindigt. De fantasiewoorden 't kofschip, 't fokschaap, kofschiptaxietje en xtc-koffieshop hebben gemeen dat ze alle stemloos uitgesproken medeklinkers bevatten. Dus: de werkwoorden waarvan de stam eindigt op de stemloze klanken t, k, f, s, ch, p, krijgen een t in de vervoegingen van de verleden tijd en het voltooid deelwoord.

Naast stemloze medeklinkers bestaan er stemhebbende: medeklinkers waarbij je, als je ze netjes ('correct') uitspreekt, juist wél iets voelt trillen in je keel, net als bij klinkers. Als de stam op zo'n stemhebbende medeklinker eindigt, of op een klinker, komt er in de vervoegingen van de verleden tijd een eveneens stemhebbende d te staan en in de voltooide tijd ook: zeilen - zeilde - gezeild, aaien - aaide - geaaid. Een uitzondering is geweest: hoewel in wezen duidelijk een z hoorbaar is, is het toch niet geweesd.

Hieronder een overzicht van de medeklinkers van het kofschiptaxietje en hun stemhebbende tegenhangers:

stemloos voorbeeld(en) stemhebbend voorbeeld(en)
k lakken - lakte - gelakt g (van goal) debuggen - debugde - gedebugd
c (= 'k') montignaccen - montignacte - gemontignact
qu (= 'k') petanquen - petanquete - gepetanquet
f keffen - kefte - gekeft v grieven - griefde - gegriefd
s missen - miste - gemist z razen - raasde - geraasd; quizzen - quizde - gequizd
sch (= 's) verindischen - verindischte - verindischt
ce (= 's') racen - racete - geracet ze socializen - socializede - gesocialized
ch (*) pochen - pochte - gepocht g (*) leggen - legde - gelegd
p kloppen - klopte - geklopt b schrobben - schrobde - geschrobd
t chatten - chatte - gechat d bekladden - bekladde - beklad
x (= 'ks') faxen - faxte - gefaxt -  
sj ramsjen - ramsjte - geramsjt -  
ch (= 'sj') lunchen - lunchte - geluncht
sh (= 'sj') pushen - pushte - gepusht
ch (= 'tsj') coachen - coachte - gecoacht g (= 'dzj') managen - managede - gemanaged
tch (= 'tsj') matchen - matchte - gematcht dg (= 'dzj') hedgen - hedgede - gehedged

Let op: de regel van 't kofschip geldt voor de verleden tijd en het voltooid deelwoord, en niet voor de tegenwoordige tijd. De tweede en derde persoon enkelvoud krijgen in de tegenwoordige tijd altijd een t: hij verhuist, jij quizt, zij managet, u bekladt, etc.

Maak jouw eigen website met JouwWeb